Καρκίνος του ορθού

Τι είναι ο καρκίνος του ορθού;

Ο καρκίνος του ορθού εμφανίζεται συνήθως υπό τη μορφή μη-καρκινικών αδενωματωδών πολυπόδων, οι οποίοι εξελίσσονται σε καρκινικοί με την πάροδο του χρόνου. Αντιπροσωπεύει το 35% όλων των κακοηθειών που εμφανίζονται ευρύτερα στο παχύ έντερο, με μέση ηλικία κατά διάγνωση άνω των 70 ετών.

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Η κληρονομικότητα έχει αποδειχθεί ότι παίζει ρόλο στην ανάπτυξη καρκίνου του ορθού, ωστόσο παράγοντες όπως ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος, η συσσώρευση σωματικού ή κοιλιακού λίπους και ο διαβήτης τύπου ΙΙ θεωρείται ότι αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσής του.

Η μακροχρόνια νόσηση από καλοήθεις παθήσεις που επηρεάζουν το ορθό, όπως η ελκώδης κολίτιδα και η νόσος του Crohn συντείνουν επίσης στην εμφάνιση καρκίνου του ορθού, ενώ στους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος και καπνού.

Αντίθετα, η τακτική άσκηση και η διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, γάλα και ασβέστιο θεωρούνται ότι συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου στο ορθό.

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του ορθού;

Όπως και ο καρκίνος του παχέος εντέρου, έτσι και ο καρκίνος στο ορθό μπορεί για μεγάλο διάστημα να είναι ασυμπτωματικός και να μη δώσει σημάδια μέχρις ότου φτάσει σε πιο προχωρημένο στάδιο.

Όταν καταλήξει να δώσει συμπτώματα, αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Φούσκωμα και κράμπες στο έντερο
• Αίμα στα κόπρανα
• Δυσκοιλιότητα ή διάρροια
• Επίμονη κόπωση
• Ανεξήγητη, ξαφνική απώλεια βάρους
• Έμετο

Έλεγχος και πρόληψη

Η κολονοσκόπηση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του ορθού, καθώς επίσης και στην όσο το δυνατόν πιο έγκαιρη διάγνωσή του. Γι’ αυτό και σε ασθενείς με αυξημένη επικινδυνότητα συνιστάται να ξεκινήσουν κολονοσκόπηση ήδη από την ηλικία των 45 ετών.

Η κολονοσκόπηση δεν είναι η μόνη διαθέσιμη εξέταση για την πρόληψη του καρκίνου του ορθού (καθώς και του παχέος εντέρου), ωστόσο είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στη διάγνωση και προσφέρει τη δυνατότητα της αφαίρεσης των δυνητικά επικίνδυνων πολυπόδων ταυτόχρονα με τον εντοπισμό τους.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση του καρκίνου του ορθού προκύπτει μέσα από φυσική εξέταση, καθώς και μια σειρά από διαδικασίες, όπως:

• Εξετάσεις αίματος
• Κολονοσκόπηση
• Πρωκτοσκόπηση
• Υπερηχογράφημα
• Αξονική τομογραφία
• Μαγνητική τομογραφία
• Λήψη δείγματος ιστού για βιοψία

Ποια είναι τα στάδια του καρκίνου στο ορθό;

Στο πλαίσιο της διάγνωσης, προσδιορίζεται το στάδιο του καρκίνου, από το οποίο εξαρτάται και η επιλογή του κατάλληλου θεραπευτικού πλάνου.

Η σταδιοποίηση γίνεται με βάση το μέγεθος του όγκου, το κατά πόσο επηρεάζει λεμφαδένες και πόσο έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος.

Ο καρκίνος του ορθού μπορεί να διαγνωστεί στα εξής στάδια:

Στάδιο 0

Τα καρκινικά κύτταρα περιορίζονται στην εσώτατη επένδυση του ορθού.

Στάδιο Ι

Ο όγκος έχει αναπτυχθεί πέρα από την εσωτερική επένδυση του ορθού, χωρίς να επηρεάζει κοντινούς λεμφαδένες.

Στάδιο ΙΙ

Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στο εξωτερικό στρώμα του ορθού αλλά δεν έχει εξαπλωθεί στους λεμφαδένες.

Στάδιο III

Ο καρκίνος έχει αναπτυχθεί πέραν του τοιχώματος του ορθού προβάλλοντας έναν ή περισσότερους λεμφαδένες.

Στάδιο IV

Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα ζωτικά όργανα του σώματος, όπως οι πνεύμονες.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος στο ορθό;

Η θεραπεία του καρκίνου στο ορθό είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, όπως το μέγεθος και η θέση του όγκου, τυχόν απόφραξη του εντέρου, η μετάσταση ή υποτροπή του καρκίνου, καθώς και η συνολική κατάσταση υγείας του ασθενούς.

Στο επίκεντρο κάθε θεραπευτικού πλάνου βρίσκεται η χειρουργική αφαίρεση του όγκου και του προσβεβλημένων ιστών, όπου αυτό είναι εφικτό, σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία, μετά την εκτομή του όγκου ή πριν από αυτή προκειμένου να συρρικνωθεί και να καταστεί χειρουργήσιμος.

Χειρουργική αντιμετώπιση

Υπάρχουν διάφοροι τύποι επεμβάσεων για την αφαίρεση όγκων στο ορθό. Όταν ο καρκίνος είναι σε πολύ πρώιμο στάδιο και δεν έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς λεμφαδένες, η εκτομή του όγκου και γειτονικών υγιών ιστών μπορεί να γίνει με τη χρήση κολονοσκοπίου.

Σε πιο ενδιάμεσο στάδιο, μπορεί να γίνει αφαίρεση τμήματος ή ολόκληρου του ορθού, καθώς και γειτονικών λεμφαδένων, δίχως να επηρεαστεί ο πρωκτός. Αν ο όγκος εντοπίζεται στο άνω τμήμα του ορθού, τότε γίνεται παράλληλα αναστόμωση του παχέος εντέρου με το υγιές τμήμα του ορθού που απομένει. Αν ο όγκος εντοπίζεται στο κατώτερο τμήμα του ορθού, τότε γίνεται εκτομή όλου του οργάνου, και το παχύ έντερο αναστομώνεται απευθείας με τον πρωκτό.

Σε περίπτωση που ο καρκίνος επηρεάζει τους μύες του πρωκτού, τότε ενδέχεται να χρειαστεί η αφαίρεση ολόκληρου του ορθού, του πρωκτού, τμήματος του παχέος εντέρου και γειτονικών λεμφαδένων, καθώς και η δημιουργία κολοστομίας.

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του ορθού μπορεί να γίνει με ανοικτό χειρουργείο ή με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους (λαπαροσκόπηση, ρομποτική χειρουργική) ανάλογα με τις ενδείξεις εκάστου ασθενούς.

Ποια είναι η πρόγνωση για τον καρκίνο στο ορθό;

Εφόσον ο καρκίνος στο ορθό αντιμετωπιστεί σε πρώιμο στάδιο η πρόγνωση είναι πολύ καλή με το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης μετά τη θεραπεία να αγγίζει το 90%. Εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στους περιβάλλοντες ιστούς ή όργανα και/ή στους περιφερειακούς λεμφαδένες, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης είναι μικρότερο αλλά και πάλι υψηλό, στο 74%.