Παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου του οισοφάγου:

• Η μεγάλη ηλικία
• Το κάπνισμα
• Η κατανάλωση αλκοόλ
• Οι διατροφικές ελλείψεις(βήτα-καροτίνη, σελήνιο, βιταμίνη Ε)
• Οι διατροφικές συνήθειες π.χ χρόνια κατανάλωση καυτερών φαγητών

Προδιαθεσικές καταστάσεις:

• Οισοφάγος Barrett (μεταπλασίατου επιθηλίου του κατώτερου τμήματος του οισοφαγικού βλεννογόνου από πλακώδες σε κυλινδρικό, που προκαλείται από χρόνια γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση)
• Αχαλασία οισοφάγου(νόσημα των μυϊκών τοιχωμάτων του οισοφάγου που οδηγεί στην αδυναμία του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα να χαλαρώσει, με αποτέλεσμα τη δυσκολία στην κατάποση και την προώθηση των τροφών στο στομάχι)
• Έγκαυμα οισοφάγου(στο σημείο της εγκαυματικής ουλής μπορεί να αναπτυχθεί επιδερμοειδής καρκίνος, ακόμα και μετά την παρέλευση πολλών ετών)

Ποια είναι τα συμπτώματα του καρκίνου του οισοφάγου;

Ο καρκίνος του οισοφάγου στα αρχικά στάδιά του είναι συνήθως ασυμπτωματικός.

Τα πιο συχνά συμπτώματα που εμφανίζονται στην πορεία της νόσου είναι:

• η δυσκαταποσία, δηλαδή δυσκολία στην κατάποση, στην οποία ο ασθενής έχει την αίσθηση ότι η τροφή που καταπίνει «στέκεται» σε κάποιο σημείο του οισοφάγου
• η δυσφαγία, δηλαδή πόνος κατά την κατάποση
• η αιματέμεση, δηλαδή εμετός με πρόσμιξη αίματος.
• η δύσπνοια, εμφανίζεται αν ο όγκος,καθώς μεγαλώνει, πιέσει ή διηθήσει κάποιο βρόγχο των πνευμόνων. Συμπτώματα από το αναπνευστικό εμφανίζονται επίσης σε προχωρημένα στάδια της νόσου και λόγω πιθανής δημιουργίας συριγγίου (δηλαδή ανώμαλης επικοινωνίας) μεταξύ οισοφάγου και πνεύμονα, με αποτέλεσμα υγρά και τροφές που καταπίνονται να εισέρχονται στον πνεύμονα.
• προοδευτική απώλεια βάρους
• διάφορα γενικά συμπτώματα και συμπτώματα από άλλα όργανα (παρανεοπλασματικά σύνδρομα)

Διάγνωση και Σταδιοποίηση καρκίνου του οισοφάγου

Η διάγνωση και η σταδιοποίηση του καρκίνου του οισοφάγου γίνεται με μια σειρά διαγνωστικών εξετάσεων με στόχο να ληφθεί βιοψία και να διευκρινιστεί εάν ο καρκίνος έχει διεισδύσει σε βάθος το τοίχωμα του οισοφάγου, εάν έχει προσβάλει λεμφαδένες ή γειτονικούς ιστούς και  εάν υπάρχουν απομακρυσμένες μεταστάσεις. Αρχικά, θα πρέπει ο ασθενής να υποβληθεί σε κλινική εξέταση, αιματολογικό έλεγχο (έλεγχο για αναιμία, έλεγχο ηπατικών ενζύμων και νεφρικής λειτουργίας). Θα ακολουθήσουν οι υπόλοιπες εξετάσεις, όσες κρίνονται απαραίτητες για να βοηθήσουν τον θεράποντα ιατρό να καταλήξει στη διάγνωση και να λάβει πλήρη εικόνα για την έκταση του όγκου.

Με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αυτών θα γίνει εν συνεχεία ο σχεδιασμός της καλύτερης θεραπείας.

• Διάβαση οισοφάγου με βάριο, όπου μπορεί να παρατηρηθείανώμαλο έλλειμμα στον αυλό του οισοφάγο, παρουσία απόφραξης ή συριγγίων.
• Οισοφαγογαστροσκόπηση, η οποία δίνει την δυνατότητα λήψης βιοψιών και κυτταρολογικού υλικού από την βλάβη.
• Ενδοσκοπικόςυπέρηχος οισοφάγου (EUS), που γίνεται κατά τη γαστροσκόπηση και μπορεί να αναδείξει το βάθος της διήθησης του τοιχώματος του οισοφάγου και να διαπιστώσει την ύπαρξη παθολογικών λεμφαδένων (μπορεί να γίνει βιοψία με τη χρήση  βελόνης).
• Αξονική τομογραφία(CT) θώρακος και κοιλιάς, που είναι απαραίτητη, ώστε να διαπιστωθεί αν ο καρκίνος οισοφάγου έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή σε άλλα όργανα του θώρακα η της κοιλιάς.
• Μαγνητική τομογραφία(MRI), η οποία μπορεί επίσης να δείξει εάν ο καρκίνος οισοφάγου έχει εξαπλωθεί σε γειτονικά όργανα.
• Τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων(PET scan), η οποία χρησιμοποιείται για να διευκρινιστεί η εξάπλωση του καρκίνου σε γειτονικά ή απομακρυσμένα όργανα και λεμφαδένες.
• Σπινθηρογράφημα οστών, κατά το οποίοχορηγείται ενδοφλέβια μικρή ποσότητα ραδιενεργού φαρμάκου με σκοπό την ανάδειξη πιθανών μεταστάσεων στα οστά.
• Θωρακοσκόπηση, η οποίαχρησιμοποιείται για τον καθορισμό της διήθησης παρακειμένων οργάνων (αορτή , περικαρδίου, τραχείας και διαφράγματος) και για την ανεύρεση λεμφαδενικών μεταστάσεων.
• Ερευνητική λαπαροσκόπηση, η οποία γίνεται υπό γενική αναισθησία.Ο χειρουργός, μέσω  δυο ή τρειών μικρών τομών στην κοιλιά, εισάγει την κάμερα (λαπαροσκόπιο) και μπορεί να παρατηρήσει  τον στόμαχο τον κοιλιακό οισοφάγο και τους γύρω λεμφαδένες. Κατά την διάρκεια αυτής της εξέτασης μπορούν να ληφθούν δείγματα λεμφαδένων ή άλλων ιστών προκειμένου να σταλούν για βιοψία.

Ο σχεδιασμός της θεραπείας του καρκίνου του οισοφάγου πρέπει να γίνεται από μία ομάδα ιατρών διαφορετικών ειδικοτήτων που απαρτίζουν το Ογκολογικό συμβούλιο. Αφού μελετήσουν όλα τα δεδομένα, σχεδιάζουν το κατάλληλο θεραπευτικό πλάνο για τον κάθε ασθενή με βάση την κλινική του εικόνα, την έκταση της νόσου, το βαθμό επιθετικότητας και τη σταδιοποίηση της νόσου.

Η θεραπεία του καρκίνου του οισοφάγου συνδυάζει θεραπευτικές μεθόδους που δρουν τοπικά, όπως η χειρουργική επέμβαση και η ακτινοθεραπεία, και μεθόδους που δρουν συστηματικά στα καρκινικά κύτταρα, όπως η χημειοθεραπεία. Η επιλογή του είδους της θεραπείας εξαρτάται από το στάδιο του καρκίνου και τα χαρακτηριστικά του όγκου, με στόχο το μέγιστο όφελος με τον ελάχιστο κίνδυνο για τον ασθενή.

Η χειρουργική επέμβαση είναι η θεραπεία εκλογής για τον καρκίνο του οισοφάγου, νοουμένου ότι ο όγκος κρίνεται εγχειρήσιμος και ο ασθενής βρίσκεται σε καλή γενική κατάσταση. Προϋπόθεση, επίσης, αποτελεί να είναι εντοπισμένη η νόσος και να μην υπάρχει επέκταση σε άλλα, απομακρυσμένα όργανα. Η πιθανότητα εκτέλεσης μιας επιτυχούς χειρουργικής επέμβασης στον καρκίνο του οισοφάγου αυξάνεται όταν έχει προηγηθεί η ορθή και εξατομικευμένη αξιολόγηση του ασθενούς.

Τύπος Χειρουργικής Επέμβασης

Η χειρουργική αφαίρεση του οισοφάγου (οισοφαγεκτομή) είναι μια πολύπλοκη χειρουργική επέμβαση αυξημένου διεγχειρητικού και μετεγχειρητικού κινδύνου. Η οισοφαγεκτομή μέσω θωρακοτομής (δηλαδή μέσω τομής στον θώρακα) εφαρμόστηκε από τις αρχές του 20ού αιώνα και εξελίχθηκε στην επέμβαση Ivory Lewis, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως έως και σήμερα. Αυτή η μέθοδος εκτομής του οισοφάγου επιτυγχάνει τη ριζική αφαίρεση του όγκου και των λεμφαδένων, αλλά έχει συνδεθεί με αυξημένη νοσηρότητα από το αναπνευστικό σύστημα μετεγχειρητικά.

Από τη δεκαετία του ’70 εφαρμόστηκε η μέθοδος οισοφαγεκτομής χωρίς θωρακοτομή η οποία συνδέεται με λιγότερες αναπνευστικές επιπλοκές.

Πλέον, εφαρμόζεται η ελάχιστα επεμβατική οισοφαγεκτομή, δηλαδή η εκτομή του οισοφάγου με χρήση λαπαροσκοπικών και θωρακοσκοπικών τεχνικών, η οποία ιδίως με την ενσωμάτωση της ρομποτικής τεχνολογίας, αποτελεί πλέον το μέλλον της χειρουργικής του οισοφάγου. Αυτές οι ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές μειώνουν τη νοσηρότητα και επιτυγχάνουν ταχύτερη ανάρρωση του ασθενούς, προσφέροντας ταυτόχρονα ριζική εκτομή εφάμιλλη των άλλων τύπων χειρουργικών επεμβάσεων.

Η ελάχιστα επεμβατική οισοφαγεκτομή απαιτεί υψηλού επιπέδου δεξιότητες από τον Χειρουργό ο οποίος βεβαίως θα πρέπει να είναι εξίσου έμπειρος και στις ανοικτές μεθόδους. Ο εξειδικευμένος Χειρουργός είναι αυτός που θα κάνει τη σωστή επιλογή ασθενών κατάλληλων για χειρουργείο και θα επιλέξει την κατά περίπτωση καταλληλότερη τεχνική που θα χρησιμοποιηθεί.

Πιθανοί κίνδυνοι και επιπλοκέςτου χειρουργείου:

Η οισοφαγεκτομή είναι ένα χειρουργείο υψηλού κινδύνου. Οι πλείστες των επιπλοκών μπορούν συνήθως να αντιμετωπιστούν, αλλά ορισμένες φορές μπορεί να αποβούν θανατηφόρες.

Η χειρουργική ένωση του στομάχου με το υγιές τμήμα του οισοφάγου που απέμεινε ονομάζεται αναστόμωση. Η αναστόμωση μπορεί ενίοτε να εμφανίσει διαρροή (διαφυγή) μετεγχειρητικά προκαλώντας λοίμωξη στην περιοχή του θώρακα, δημιουργία αποστημάτων μέχρι και να αποβεί μοιραία, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Είναι πιθανόν επίσης να προκληθεί στένωση του οισοφάγου από το σχηματισμό ουλής, με αποτέλεσμα την εμφάνιση δυσκολίας στην κατάποση μετεγχειρητικά. Η στένωση αυτή μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί με ενδοσκόπηση και διαστολή.

Ορισμένες φορές, ως απώτερη επιπλοκή του χειρουργείου, μπορεί να εμφανιστεί καθυστερημένη κένωση του στόμαχου, κάτι που προκαλεί ναυτία και τάση προς έμετο, ή οπισθοστερνικό άλγος λόγω αναγωγών των τροφών. Ο συνδυασμός κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής και ειδικής διατροφής από Διατροφολόγο – Διαιτολόγο, μπορεί να βοηθήσει τους χειρουργημένους ασθενείς να ξεκινήσουν να σιτίζονται φυσιολογικά, προσαρμόζοντας τις διαιτητικές τους συνήθειες.