Στόμαχος

Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί σήμερα την 4η συχνότερη κακοήθεια και την 2η αιτία θανάτου από καρκίνο.Η επίπτωση του καρκίνου του στομάχου φαίνεται σήμερα να έχει μειωθεί στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες, ως συνέπεια διαιτητικών αλλαγών, βελτίωσης του τρόπου προετοιμασίας και αποθήκευσης τροφών αλλά και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων.

Γενικώς όμως, η πρόγνωση του καρκίνου του στομάχου παραμένει φτωχή, με 5-ετή επιβίωση της τάξης του 5-15%. Η μόνη αποδεδειγμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι η χειρουργική θεραπεία, η οποία αποσκοπεί στη ριζική εκτομή της μακροσκοπικής νόσου αλλά και των μικροσκοπικών εστιών της.

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση καρκίνου του στομάχου:

• Θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο στομάχου (διπλασιασμός του κινδύνου)
• Γνωστή λοίμωξη από ελικοβακτηρίδιο πυλωρού - χρόνια γαστρίτιδα (τριπλασιασμός του κινδύνου)
• Παρουσία αδενωματώδων πολύποδων στομάχου
• Δίαιτα πλούσια σε αλάτι και νιτρικά (κρέας, άμυλο, παστά ψάρια)
• Ομάδα Α αίματος κ.ά

Κλινική εικόνα καρκίνου του στομάχου:

Η κλινική εικόνα του καρκίνου του στομάχου είναι μη ειδική και τα παθογνωμονικά (χαρακτηριστικά) συμπτώματα απουσιάζουν, γεγονός που αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία καθυστερημένης διάγνωσης της νόσου. Η κλινική εικόνα σχετίζεται με την εντόπιση, την έκταση, τον τύπο του όγκου, την ηλικία του ασθενούς αλλά και τη διάρκεια της νόσου. Τα συχνότερα, κατά σειρά, εμφανιζόμενα συμπτώματα σε ασθενείς με καρκίνο του στομάχου είναι το επιγαστρικό άλγος, η ανορεξία, η απώλεια σωματικού βάρους, οι έμετοι, η εμφάνιση αναιμίας, η παρουσία επιγαστρικής μάζας και η δυσφαγία.

Προεγχειρητική διάγνωση και σταδιοποίηση:

Η πλειοψηφία των καρκίνων του στομάχου λόγω απουσίας χαρακτηριστικών συμπτωμάτων, διαγιγνώσκεται σε προχωρημένο στάδιο κάτι που συχνά αποτρέπει τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση με σκοπό την πλήρη ίαση, αν και τελευταία χρόνια τα πράγματα βελτιώνονται. Πρέπει να υπάρχει υψηλός δείκτης υποψίας για διάγνωση της νόσου στα αρχικά στάδια, κάτι που σχετίζεται με αυξημένη επιβίωση αλλά και καλύτερη ποιότητα ζωής. Η αποδεκτή σειρά διαγνωστικών ενεργειών επί υποψίας γαστρικού καρκίνου είναι:

-Λεπτομερής φυσική εξέταση: Η ανεύρεση μάζας επιγαστρίου, ασκίτη, ψηλαφητού ήπατος ή ψηλαφητού λεμφαδένα άνωθεν αριστερής κλείδας, θέτουν την υπόνοια γενικευμένης μη θεραπεύσιμης νόσου.

-Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού: Μέθοδος ρουτίνας για την αρχική διάγνωση και σταδιοποίηση του καρκίνου του στομάχου. Πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους τους ασθενείς με ενδεχόμενη νόσο, πριν από το χειρουργείο. Η διαγνωστική της ακρίβεια ξεπερνά το 95% και εκτός από τη δυνατότητα διενέργειας βιοψίας (ιστολογική επιβεβαίωση της νόσου), προσφέρει πληροφορίες για το μέγεθος, την εντόπιση και τη μορφολογία του όγκου.

-Ενδοσκοπική υπερηχογραφία: Χρησιμοποιείται εκτενώς σε εξειδικευμένα κέντρα για την ανίχνευση του βάθους διήθησης του γαστρικού τοιχώματος και την εξακρίβωση της λεμφαδενικής συμμετοχής. Μαζί με την αξονική τομογραφία αποτελεί πολύτιμη μέθοδο σταδιοποίησης του καρκίνου του στομάχου.

-Αξονική ή μαγνητική τομογραφία (θώρακα, κοιλίας): Εκτελείται πάντα για τον καθορισμό τυχόν διασποράς της νόσου εντός της κοιλιάς αλλά και για την διαπίστωση τυχόν απομακρυσμένης μεταστατικής νόσου.

-ΡΕΤ (PositronEmissionTomography): Αποτελεί μια πρωτοποριακή και αρκετά υποσχόμενη μέθοδο αναγνώρισης όγκων του γαστρεντερικού, η οποία ανιχνεύει μια σεσημασμένη ουσία (F18- σεσημασμέννη 2-δεοξυ-γλυκόζη) που έχει την τάση να συσσωρεύεται εντός των καρκινικών κυττάρων. Αρκετές μελέτες τεκμηριώνουν την αποτελεσματικότητά της στην ανίχνευση υποτροπιαζόντων καρκίνων παχέος εντέρου και ήπατος, ενώ εφαρμογή βρίσκει και στην αναγνώριση του καρκίνου του στομάχου.

-Διαγνωστική λαπαροσκόπηση: Πρόκειται για τον άμεσο οπτικό έλεγχο του εσωτερικού της κοιλιάς και κατ’ επέκταση τη διαγνωστκή εκτίμηση της έκτασης της νόσου και της εξαιρεσιμότητας του όγκου, που γίνεται μέσω μικρής οπής (τρύπας) στην κοιλιά με την εισαγωγή ειδικής κάμερας στο εσωτερικό της. Συγκριτικές μελέτες μεταξύ αξονικής τομογραφίας και λαπαροσκόπησης έδειξαν ότι η λαπαροσκόπηση παρέχει επιπρόσθετες πληροφορίες που δεν είχαν αναδειχθεί στην προεγχειρητική αξονική τομογραφία. Με την διαγνωστική λαπαροσκόπηση μπορεί να αποφευχθεί μια μη αναγκαία λαπαροτομία («άνοιγμα» κοιλιάς) και κατ’ επέκταση η νοσηρότητα και η ανάγκη για νοσηλεία που σχετίζεται με αυτή.

Θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του στομάχου:

Η χειρουργική θεραπεία αποτελεί το μοναδικό δυνητικά θεραπευτικό χειρισμό στον καρκίνο του στομάχου. Το χειρουργείο, για να θεωρείται επιτυχές, πρέπει να εξασφαλίζει υγιή μακροσκοπικά και μικροσκοπικά όρια (R0 εκτομή), λεμφαδενικό καθαρισμό που να περιλαμβάνει και τη 2η ομάδα των επιχώριων λεμφαδένων (D2 εκτομή), ελάχιστη δυνατή νοσηρότητα και θνητότητα καθώς και ικανοποιητική ποιότητα ζωής των ασθενών.

Σε εξαιρέσιμους όγκους και ανάλογα με την εντόπισή τους, ο Χειρουργός θα αποφασίσει τη διενέργεια ολικής ή υφολικής γαστρεκτομής.

Υφολική γαστρεκτομή: αφαιρείται περίπου το 70-80% του στομάχου και η αποκατάσταση της συνέχειας του γαστρεντερικού σωλήνα γίνεται με χρήση έλικας λεπτού εντέρου, είτε με αυτόματα συρραπτικά μηχανήματα είτε με μια εξαιρετική ποικιλία τρόπων.
Ολική γαστρεκτομή: αφαιρείται ολόκληρος ο στόμαχος και τα τελευταία εκατοστά του οισοφάγου, ενώ η αποκατάσταση της συνέχειας του γαστρεντερικού σωλήνα γίνεται με τη χρήση ελικών λεπτού εντέρου και τη διενέργεια αναστόμωσης σχήματος «Υ» (Roux-en-Y αναστόμωση).

Πιθανές επιπλοκές γαστρεκτομής:

• Αιμορραγία και ανάγκη μετάγγισης αίματος
• Λοιμώξεις αναπνευστικού
• Εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση και πνευμονική εμβολή
• Λοίμωξη του τραύματος ή των σημείων εξόδου των παροχετεύσεων
• Διαφυγή από την αναστόμωσης
• Καθυστερημένη γαστρική κένωση (ναυτία, έμετος, αίσθημα πληρότητας, ανορεξία).
• Σύνδρομο Dumping (ταχεία είσοδος της τροφής στο έντερο και εμφάνιση διάρροιας μεταγευματικά)

Κυτταρομειωτική Χειρουργική και Υπέρθερμη Διεγχειρητική Ενδοπεριτοναϊκή Χημειοθεραπεία (HIPEC) στον μεταστατικό καρκίνο στομάχου

Η καθυστερημένη εμφάνιση συμπτωμάτων αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες που ο καρκίνος του στομάχου συνήθως βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο τη στιγμή της διάγνωσης. Ειδικά σε περιπτώσεις εμφάνισης καρκινωμάτωσης του περιτοναίου από γαστρικό καρκίνο, η νόσος παραδοσιακά θεωρείται τελικού σταδίου.

Η Κυτταρομειωτική Χειρουργική και Υπέρθερμη Διεγχειρητική Ενδοπεριτοναϊκή Χημειοθεραπεία (HIPEC) μπορεί να βοηθήσει αυτή την κατηγορία των ασθενών, αφού αποτελεί μια πρωτοποριακή μέθοδο που αποδεδειγμένα βελτιώνει την συνολική επιβίωση και την ποιότητα ζωής. (βλέπε σχετικό Τομέα Εξειδίκευσης για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την Κυτταρομειωτική Χειρουργική και HIPEC)