Διαφραγματοκήλη

Τι είναι η διαφραγματοκήλη;

Όταν ο στόμαχος ή κάποια άλλη ανατομική δομή της κοιλιάς βρίσκει διέξοδο προς τη θωρακική κοιλότητα μέσω ενός ανοίγματος στο διάφραγμα, σχηματίζεται η λεγόμενη διαφραγματοκήλη.

Ως πάθηση, η διαφραγματοκήλη είναι πολύ συχνή, καθώς εκτιμάται ότι επηρεάζει έως και το 50% των ατόμων ηλικίας άνω των 70 ετών!

Η διαφραγματοκήλη μπορεί να είναι:

• Ολισθαίνουσα, που είναι ο συχνότερος τύπος (85%) και αφορά μικρού μεγέθους κήλη που δεν χρήζει χειρουργικής αντιμετώπισης.
• Παραοισοφαγική, η οποία συνιστά το λιγότερο συχνό τύπο (5%) και μπορεί να χρειαστεί χειρουργική αποκατάσταση.
• Μικτή, η οποία αποτελεί συνδυασμό των δύο παραπάνω τύπων.

Ποια είναι η αιτία της διαφραγματοκήλης;

Τα αίτια της διαφραγματοκήλης δεν έχουν προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο εκτιμάται ότι προκαλείται ως συνέπεια εκφυλισμού των ιστών του διαφράγματος και της αυξημένης ενδοκοιλιακής πίεσης. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, όπως -μεταξύ άλλων- ο χρόνιος βήχας, η δυσκοιλιότητα, ο έμετος, η εγκυμοσύνη, η ανύψωση βαρέων αντικειμένων και η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.

Ποια είναι τα συμπτώματα της διαφραγματοκήλης;

Οι ολισθαίνουσες, μικρές διαφραγματοκήλες είναι συνήθως ασυμπτωματικές. Ωστόσο, πιο μεγάλες, παραοισοφαγικές κήλες συνοδεύονται από πλήθος συμπτωμάτων, με κυριότερο τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση.

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση προκύπτει ως συνέπεια δυσλειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, εκείνης δηλαδή της βαλβίδας που ρυθμίζει την προώθηση της τροφής από τον οισοφάγο στο στόμαχο. Ως συνέπεια, πλούσιο σε οξέα περιεχόμενο του στομάχου παλινδρομεί προς τον οισοφάγο, προκαλώντας προοδευτικά πλήθος προβλημάτων, από οισοφαγίτιδα και στένωση του οισοφάγου μέχρι έλκος και -αν αμεληθεί- προκαρκινικές καταστάσεις (οισοφάγος Barrett).

 

Άλλα συμπτώματα της διαφραγματοκήλης είναι τα εξής:

• Καύσος
• Αναγωγή τροφής ή υγρών στο στόμα
• Δυσκολία στην κατάποση (κυρίως στερεών τροφών)
• Πόνος στο στήθος ή στην κοιλιά
• Πρώιμο κορεσμό
• Δύσπνοια
• Έμετος με αίμα

Πώς γίνεται η διάγνωση της διαφραγματοκήλης;

Η ακριβής διάγνωση της διαφραγματοκήλης προκύπτει μέσα από μια σειρά εξετάσεων, όπως:

• Οισοφαγοσκόπηση
• 24-ωρη μέτρηση του pH του οισοφάγου
• Ακτινογραφία θώρακος
• Αξονική τομογραφία
• Μανομετρία οισοφάγου
• Βαριούχο γεύμα
• Διοισοφάγειο υπερηχοκαρδιογράφημα

Πώς αντιμετωπίζεται η διαφραγματοκήλη;

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, με τακτική άσκηση, καλύτερη διατροφή, απώλεια του υπερβολικού βάρους και αποφυγή επιβλαβών συνηθειών, όπως το κάπνισμα ή η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, αποτελεί την πρώτη γραμμή άμυνας και ενδέχεται να αποδειχθεί αρκετή για μικρές και ήπιες διαφραγματοκήλες.

Εφόσον, η διαφραγματοκήλη συνοδεύεται από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ενδέχεται να χορηγηθεί φαρμακευτική αγωγή  προκειμένου να μειωθεί το pH του στομάχου.

Σε πιο προχωρημένες καταστάσεις, ωστόσο, που εγκυμονούν τον κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών, όπως ο οισοφάγος Barrett, κι εφόσον η φαρμακευτική αγωγή δε φέρει αποτέλεσμα, η αντιμετώπιση είναι χειρουργική.

Η επέμβαση εκλογής για την αντιμετώπιση της διαφραγματοκήλης είναι η θολοπλαστική, η οποία πλέον έχει επικρατήσει να γίνεται λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική χειρουργική.

Κατά τη θολοπλαστική ο χειρουργός ανατάσσει τη διαφραγματοκήλη και τυλίγει το θόλο του στομάχου γύρω από το κατώτερο τμήμα του οισοφάγου. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας κι αποκαθίσταται η ομαλή λειτουργία του.

Υπάρχουν διάφορες βαθμίδες περιέλιξης του θόλου του στομάχου γύρω από τον οισοφάγο κι αντίστοιχες τεχνικές θολοπλαστικής.

Ειδικότερα, οι κυρίες τεχνικές είναι οι:

• η θολοπλαστική κατά Nissen ή Θολοπλαστική 360°
• η θολοπλαστική κατά Toupet ή Θολοπλαστική 270°
• η θολοπλαστική κατά Dor ή Θολοπλαστική 180%

Η λαπαροσκοπική θολοπλαστική διαρκεί περίπου 3-4 ώρες και πραγματοποιείται μέσα από 4-5 οπές που ανοίγονται στο δέρμα, χωρίς να επηρεάζονται μύες. Από τις οπές αυτές εισάγονται τα λαπαροσκοπικά εργαλεία, όπως το λαπαροσκόπιο το οποίο διαθέτει μια ενσωματωμένη κάμερα που επιτρέπει στο χειρουργό να έχει άμεση οπτική επαφή με το χειρουργικό πεδίο, σε μεγάλη μεγέθυνση (10-15 φορές).

Ως ελάχιστα επεμβατική μέθοδος, η λαπαροσκοπική θολοπλαστική έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως:

• Απουσία μεγάλης τομής
• Μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος
• Συντομότερη νοσηλεία
• Ταχύτερη ανάρρωση κι επάνοδο στις καθημερινές δραστηριότητες
• Βέλτιστο αισθητικό αποτέλεσμα
• Λιγότερες επιπλοκές από το χειρουργείο

Η ρομποτική θολοπλαστική αποτελεί εξέλιξη της αντίστοιχης λαπαροσκοπικής αλλά με την υποβοήθηση ειδικού χειρουργικού ρομπότ. Ο χειρουργός κάθεται μπροστά από μια κονσόλα από την οποία πλοηγεί τους ρομποτικούς βραχίονες, εξοπλισμένους με ειδικά χειρουργικά εργαλεία που είναι μικρότερα των αντίστοιχων λαπαροσκοπικών.

Η ρομποτική θολοπλαστική ενσωματώνει όλα τα πλεονεκτήματα της αντίστοιχης λαπαροσκοπικής προσέγγισης προσφέροντας απαράμιλλη χειρουργική ακρίβεια, ευελιξία και σταθερότητα, καθώς επίσης και πρόσβαση σε ανατομικά δυσπρόσιτες περιοχές. Επιπλέον, ο χειρουργός έχει τη δυνατότητα τρισδιάστατης ψηφιακής απεικόνισης και μεγέθυνσης του χειρουργικού πεδίου.

Σε κάθε περίπτωση, η θολοπλαστική είναι μια περίπλοκη επέμβαση που απαιτεί από το χειρουργό ιδιαίτερη γνώση της ανατομίας της περιοχής, μεγάλη εμπειρία και υψηλή εξειδίκευση.