Όγκοι Δωδεκαδακτύλου

Τι είναι το δωδεκαδάκτυλο;

Το δωδεκαδάκτυλο, είναι το πρώτο και μικρότερο τμήμα του λεπτού εντέρου, το οποίο έχει σχήμα πετάλου κι ακολουθείται από τη νήστιδα και τον ειλεό. Ως όργανο, το δωδεκαδάκτυλο παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία της πέψης, καθώς λαμβάνει την τροφή από το στόμαχο, τη διασπά με χολή και χημικές εκκρίσεις και διευκολύνει την απορρόφηση των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών στο σώμα.

Τι συμπτώματα έχει ο καρκίνος του δωδεκαδακτύλου;

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται όταν πλέον ο όγκος έχει διογκωθεί σε μεγάλο βαθμό. Σε αυτό το στάδιο, η φυσιολογική διέλευση των τροφών από το λεπτό έντερο εμποδίζεται και ο οργανισμός αδυνατεί να απορροφήσει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.

Τα περισσότερα συμπτώματα, όπως ενδεικτικά το αίμα στα κόπρανα, συμπίπτουν με αντίστοιχα άλλων παθήσεων του γαστρεντερικού και αυτό ενίοτε μπορεί να οδηγήσει αρχικά σε λανθασμένη διάγνωση, με συνέπεια την απώλεια πολύτιμου χρόνου για τον ασθενή.

Γι’ αυτό και η αξιολόγηση των συμπτωμάτων πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο ιατρό και σε κέντρο που διαθέτει τις κατάλληλες υποδομές.

Τα πιο κοινά συμπτώματα του καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο είναι τα εξής:

• Έμετος
• Δυσκοιλιότητα
• Ναυτία
• Ίλιγγος
• Κοιλιακό Άλγος
• Διάρροια
• Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση
• Ίκτερος (κιτρίνισμα στο δέρμα και στα μάτια, αλλαγή στο χρώμα των ούρων, αποχρωματισμός στα κόπρανα)
• Αναιμία
• Αίμα στα κόπρανα

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου;

Οι αιτίες εμφάνισης όγκου στο δωδεκαδάκτυλο δεν έχουν ακόμα προσδιοριστεί με ακρίβεια, ωστόσο υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες, όπως:

• Τρόπος Ζωής. Επιβλαβείς συνήθειες, όπως το κάπνισμα και η υπέρμετρη κατανάλωση αλκοόλ, αυξάνουν σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο, αλλά και στο σύνολο του λεπτού εντέρου.
• Ηλικία. Ο καρκίνος του δωδεκαδάκτυλου τείνει να εμφανίζεται σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.
• Παθήσεις του γαστρεντερικού. Διάφορες διαταραχές του γαστρεντερικού συστήματος, όπως η νόσος του Crohn, η ελκώδης κολίτιδα ή η κοιλιοκάκη ενδέχεται να προλειάνουν το έδαφος για ανάπτυξη καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο.
• Γενετική προδιάθεση. Η κληρονομικότητα αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου, γεγονός το οποίο εντείνει τη σημασία προληπτικού ελέγχου σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η  έγκαιρη διάγνωση των όγκων του δωδεκαδακτύλου είναι ύψιστης σημασίας για την πρόγνωση. Ωστόσο, συνιστά πρόκληση, καθώς η συμπτωματολογία της νόσου συμπίπτει με την αντίστοιχη άλλων παθήσεων του γαστρεντερικού. Επίσης, λόγω της περίσταλσης, η σκιαγραφική ουσία (βάριο) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ορισμένους τύπους απεικονιστικού ελέγχου, μετακινείται γρήγορα, δυσχεραίνοντας την αναγνώριση νεοπλασμάτων.

Ειδικότερα, η διάγνωση του καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο μπορεί να περιλαμβάνει τις παρακάτω διαδικασίες:

• Απεικονιστικές εξετάσεις, όπως αξονική ή μαγνητική τομογραφία
• Ενδοσκόπηση ανώτερου πεπτικού, με τη χρήση εύκαμπτου ενδοσκοπίου
• Λήψη δείγματος ιστού για βιοψία
• Βαριούχο γεύμα, δηλαδή δια του στόματος χορήγηση βαρίου με παράλληλο ακτινολογικό έλεγχο

Ποια είναι τα στάδια του καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο;

Ο καρκίνος του δωδεκαδακτύλου μπορεί να διαγνωστεί σε πέντε στάδια:

Στάδιο 0

Τα τοιχώματα του λεπτού εντέρου περιέχουν καρκινικά κύτταρα.

Στάδιο 1

Τα καρκινικά κύτταρα περιορίζονται μόνο στο δωδεκαδάκτυλο και δεν έχουν εξαπλωθεί στους λεμφαδένες ή οπουδήποτε αλλού στο σώμα.

Στάδιο 2

Τα καρκινικά κύτταρα εντοπίζονται σε ιστούς πέραν του δωδεκαδακτύλου,  όπως μύες και λεμφαδένες.

Στάδιο 3

Τα παρακείμενα όργανα και/ή άλλα τμήματα του λεπτού εντέρου επηρεάζονται πλέον από καρκινικά κύτταρα.

Στάδιο 4

Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε άλλα σημεία του σώματος, όπως οι πνεύμονες και το ήπαρ.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος στο δωδεκαδάκτυλο;

Η αντιμετώπιση του καρκίνου στο δωδεκαδάκτυλο ποικίλει ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τα ατομικά χαρακτηριστικά εκάστου ασθενούς, ωστόσο είναι κατά βάση χειρουργική. Η επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει την αφαίρεση του όγκου, καθώς και του πάσχοντος τμήματος του δωδεκαδακτύλου (μερική δωδεκαδακτυλεκτομή) ή την αφαίρεση ολόκληρου του οργάνου από κοινού με τη χοληδόχο κύστη, καθώς επίσης τμήμα του λεπτού εντέρου και του παγκρέατος (παγκρεατοδωδεκαδακτυλεκτομή ή αλλιώς επέμβαση Whipple).

Ανάλογα με το στάδιο της πάθησης και το ιστορικό του ασθενούς, ενδέχεται να προταθεί συνδυασμός της χειρουργικής επέμβασης με χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή βιολογική θεραπεία.

Η χειρουργική αντιμετώπιση των όγκων στο δωδεκαδάκτυλο μπορεί να γίνει με ανοικτή επέμβαση, λαπαροσκοπικά ή με ρομποτική χειρουργική ανάλογα με τις εκάστοτε ενδείξεις.

Τι πρόγνωση έχει ο καρκίνος του δωδεκαδακτύλου;

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την έκβαση της θεραπείας του καρκίνου του δωδεκαδακτύλου, όπως:

• Ο τύπος του όγκου (μερικοί είναι πιο επιθετικοί από άλλους)
• Η θέση του όγκου
• Πόσο έγκαιρα έχει γίνει η διάγνωση
• Αν ο καρκίνος έχει κάνει μετάσταση σε άλλα σημεία του σώματος (όπως το ήπαρ) ή έχει εισβάλει σε γειτονικούς ιστούς (όπως οι λεμφαδένες)
• Αν ο όγκος μπορεί να αφαιρεθεί πλήρως
• Αν ο καρκίνος έχει υποτροπιάσει

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας, το ποσοστό 5ετούς σχετικής επιβίωσης για όλους τους τύπους καρκίνου του λεπτού εντέρου είναι 67%. Ειδικά για τον καρκίνο του δωδεκαδακτύλου, το ποσοστό 5ετούς επιβίωσης έπειτα από χειρουργική αντιμετώπιση ανέρχεται στο 60%.