Πρόληψη κατά του καρκίνου

Τι είναι η πρόληψη;

Η πρόληψη του καρκίνου αναφέρεται στις ενέργειες που μπορούν να γίνουν ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης της νόσου. Εκτός από τις σωματικές και συναισθηματικές επιπτώσεις της διάγνωσης μιας κακοήθειας, το κόστος της κάθε θεραπείας, σε καποιες περιπτώσεις, μπορεί να είναι ένα επίσης σημαντικό βάρος για τους ασθενείς και τις οικογένειές τους. Η πρόληψη μπορεί να περιορίσει την εμφάνιση νέων περιστατικών και, κατ’ επέκταση, να μειώσει όλες τις επιπτώσεις αλλά και τη θνησιμότητα.

Ο καρκίνος δεν είναι μία μόνο νόσος και έχει πολλούς παράγοντες κινδύνου. Η γενετική προδιάθεση, ο τρόπος ζωής και αρκετοί περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση ή μη της νόσου.

Οι βασικοί τρόποι πρόληψης περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή παραγόντων που προκαλούν καρκίνο
• Υιοθέτηση υγιεινής διατροφής και τρόπου ζωής
• Έγκαιρη ανίχνευση προκαρκινικών καταστάσεων
• Προληπτικές εξετάσεις και επεμβάσεις

Καρκινογένεση

Η καρκινογένεση περιγράφει τη διαδικασία με την οποία φυσιολογικά κύτταρα μετατρέπονται σε καρκινικά. Αυτή η μετατροπή σχετίζεται με μεταλλάξεις σε ορισμένα γονίδια, που διαταράσσουν τους φυσιολογικούς μηχανισμούς ελέγχου της κυτταρικής ανάπτυξης και θανάτου. Το αποτέλεσμα είναι η ανεξέλεγκτη παραγωγή κυττάρων, τα οποία συσσωρεύονται και σχηματίζουν όγκους. Οι όγκοι διακρίνονται σε καλοήθεις και κακοήθεις. Οι κακοήθεις όγκοι διηθούν και εξαπλώνονται.

Παράγοντες Κινδύνου

Υπάρχουν παράγοντες που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου:

• Το κάπνισμα και η χρήση καπνού
• Ορισμένες λοιμώξεις (π.χ. HPV, ηπατίτιδα B/C, EBV, H. pylori)
• Έκθεση σε ακτινοβολία (UV και ιονίζουσα)
• Ανοσοκαταστολή μετά από μεταμόσχευση

Άλλοι παράγοντες με πιθανή σχέση:

• Διατροφή και κατανάλωση αλκοόλ
• Φυσική δραστηριότητα, παχυσαρκία, διαβήτης
• Έκθεση σε ρυπογόνες ουσίες και χημικά

Προληπτικές Παρεμβάσεις

Υπάρχουν μέθοδοι που αποδεδειγμένα μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου:

• Χρήση χημειοπροφυλακτικών ουσιών (π.χ. ταμοξιφαίνη για καρκίνο μαστού)
• Βαριατρική χειρουργική σε παχύσαρκους ασθενείς
• Προληπτικές επεμβάσεις σε άτομα υψηλού κινδύνου (π.χ. μαστεκτομή, σαλπιγγεκτομή, γαστρεκτομή κ.ά.)

Παρεμβάσεις Χωρίς Επαρκείς Αποδείξεις

Η ασπιρίνη δεν έχει αποδείξει προληπτική δράση στον γενικό πληθυσμό, με εξαίρεση συγκεκριμένες περιπτώσεις

Τα διατροφικά συμπληρώματα (βιταμίνες, μέταλλα) δεν έχουν τεκμηριωμένη αντικαρκινική δράση